Jakie rodzaje pokryw betonowych są dostępne na rynku i do czego się je stosuje?
Na rynku funkcjonuje kilka podstawowych typów pokryw betonowych. Różnią się konstrukcją, sposobem montażu i zakresem zastosowań:
Pokrywy pełne – wybierane tam, gdzie dostęp do studni nie jest potrzebny na co dzień. Sprawdzają się w szambach i wielu instalacjach kanalizacyjnych.
Pokrywy z otworem – umożliwiają prosty dostęp do instalacji podczas przeglądów lub prac serwisowych. Stosuje się je w studzienkach wodociągowych, kanalizacyjnych, kablowych i drenażowych.
Pokrywy dzielone – składają się z kilku segmentów, dzięki czemu są lżejsze i łatwiejsze w montażu. To dobre rozwiązanie przy większych studniach lub trudno dostępnych miejscach.
Pokrywy z wywietrznikiem – przeznaczone do zbiorników, które wymagają naturalnej wentylacji. Pomagają ograniczyć gromadzenie się gazów i niwelują nieprzyjemne zapachy.
Pokrywy występują w wielu rozmiarach. Najmniejsze modele zaczynają się od około Ø 630 mm, a większe, stosowane przy dużych studniach, sięgają nawet Ø 2250 mm. Waga poszczególnych modeli różni się znacznie — od lekkich elementów, które można przenosić ręcznie, po ciężkie pokrywy wymagające sprzętu do montażu.
Jak dobrać odpowiednią grubość pokrywy betonowej według obciążenia i normy PN-EN?
Grubość pokrywy dobiera się przede wszystkim do przewidywanego obciążenia oraz miejsca, w którym będzie użytkowana. To podstawowa zasada, która pozwala uniknąć uszkodzeń i zapewnia bezpieczną pracę całej instalacji.
Na terenach, po których poruszają się wyłącznie piesi lub rowerzyści, stosuje się lżejsze pokrywy — o grubości ok. 7 cm. W miejscach, gdzie ruch jest większy, np. na parkingach czy drogach dojazdowych, wybiera się rozwiązania o większej wytrzymałości, często o grubości około 10 cm. Najmocniejsze modele, takie jak pokrywy w okolicach 15 cm, montuje się tam, gdzie pojawia się ruch ciężkich pojazdów: na drogach głównych, placach manewrowych czy w infrastrukturze stref przemysłowych.
Norma PN-EN 1917:2004/AC:2009 określa minimalne wymagania dla pokryw i kręgów betonowych. Dla przykładu, przy kręgu Ø1200/250 mm wytrzymałość powinna wynosić co najmniej 50 MPa. Klasy obciążeniowe, takie jak A15, B125, C250 czy D400, pomagają dobrać pokrywę do warunków pracy. Sam beton musi mieć wytrzymałość na ściskanie powyżej 40 MPa, aby konstrukcja zachowała trwałość i bezpieczeństwo.
Jak obliczyć potrzebną średnicę pokrywy do kręgu betonowego? - zasada bezpiecznego doboru
Dobór właściwej średnicy pokrywy jest prosty, jeśli trzymasz się jednej zasady: pokrywa powinna być większa od średnicy kręgu o około 200 mm. To zapas, który daje stabilne oparcie i pewne uszczelnienie.
W praktyce wygląda to bardzo intuicyjnie. Jeśli masz krąg o średnicy 800 mm, wybierasz pokrywę o średnicy około 1000 mm. Dla kręgu 1000 mm odpowiednia będzie pokrywa około 1200 mm, a przy kręgu 1200 mm — pokrywa w okolicach 1460 mm. Taki margines bezpieczeństwa zapobiega sytuacjom, w których pokrywa mogłaby się przesunąć lub opaść do wnętrza studni.
Podczas pomiarów warto uważać na jeden częsty błąd: średnicę kręgu zawsze mierzy się w jego środkowej części, a nie po zewnętrznej krawędzi. Niewłaściwy pomiar może prowadzić do zakupu pokrywy, która nie będzie pasować.
Kiedy wybrać pokrywę betonową z otworem na właz żeliwny - zastosowania i korzyści
Pokrywy betonowe z otworem na właz żeliwny stosuje się wszędzie tam, gdzie potrzebny jest regularny dostęp do instalacji. Ułatwiają przeglądy, serwis i wszelkie prace związane z infrastrukturą kanalizacyjną, wodociągową czy kablową. To praktyczne rozwiązanie w miejscach, w których dostęp musi być szybki i wygodny.
Włazy żeliwne mają swoje klasy obciążeniowe zgodne z normą EN 124. Oznaczenia takie jak A15, B125, C250 czy D400 pozwalają dobrać odpowiedni typ włazu do warunków panujących wokół studzienki — od powierzchni pieszych po drogi publiczne.
W przypadku montażu takiej pokrywy ważne jest dokładne wypoziomowanie elementów oraz szczelne połączenie z włazem. Dzięki temu całość pracuje stabilnie i spełnia swoją funkcję przez długie lata. Alternatywą są pokrywy dzielone, szczególnie przy studniach o większej średnicy. Ich podzielona konstrukcja znacząco ułatwia transport i montaż, zwłaszcza w miejscach, do których trudno wprowadzić ciężki sprzęt.
Normy PN-EN dla pokryw betonowych - co musisz wiedzieć przed zakupem i montażem?
Przed zakupem warto sprawdzić Deklarację Właściwości Użytkowych (DWU), która potwierdza zgodność pokrywy z wymaganiami unijnymi. To w niej znajdziesz najważniejsze parametry, takie jak wytrzymałość mechaniczna, odporność na ściskanie czy wodoszczelność. Beton stosowany w pokrywach powinien osiągać powyżej 40 MPa, a przy ciśnieniu 50 kPa nie może pojawić się przeciek.
Warto też zwrócić uwagę na system oceny oznaczony jako nr 4. Oznacza on, że producent sam kontroluje jakość swoich wyrobów, dlatego dobrze jest poprosić o aktualne certyfikaty i protokoły badań. Krótka weryfikacja dokumentów pozwala uniknąć problemów przy odbiorze technicznym i daje pewność, że pokrywa spełnia normy PN-EN.